سبقت رحمت بر غضب الهی
خداوند دو وجه جلالی و جمالی دارد که روی هم کمال الهی میشود.
البته همواره جمال الهی که جلوه آن بهشت و بشارت و امید و رحمت است، بر جلال الهی که جلوههای آن دوزخ و انذار و خوف و مصیبت است سبقت میگیرد و پیشتر و بیشتر است؛ یعنی هم رحمت الهی پیشتاز و پیشگامتر از غضب الهی است و هم آنکه از نظر کمیت بیشتر است.
خداوند در آیه 30 سوره شوری میفرماید: هر مصیبتی به شما رسد بهخاطر اعمالی است که انجام دادهاید و بسیاری را نیز عفو میکند!؛ یعنی اگر میخواست انسانها را به دستاوردها و کارهای زشت و بدشان میگرفت،
مصیبت از نظر کمیت و کیفیت خیلی بیشتر و شدیدتر از این بود که اکنون گرفتار آن هستیم.
دلیل این مطلب مربوط به وسعت رحمت الهی و نیز سبقت رحمت بر غضب الهی است؛ امام سجاد(ع) درباره اینکه همواره رحمت الهی بر غضب و جمال بر جلال پیشی میگیرد میفرماید: وَ أَنْتَ الَّذِی تَسْعَی رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِه؛ تویی که مهرت پیشاپیش غضبت در حرکت است،.(صحیفه سجادیه، دعای 16)
آن حضرت در دعای عرفه میفرماید: یا مَن سَبَقَت رَحمَتُهُ غَضَبَهُ؛ای آن كه رحمتش بر غضبش پيشى گرفته است. پس پیش از آن جلال و غضب الهی کاری کند، جمال الهی پیشدستی میکند و خطاکار را در بر میگیرد و از او میخواهد تا راه درست را در پیش گیرد. مانند مادری که بچه خطاکار را در بغل میگیرد و سعی میکند تا رویه و روشش را تصحیح کند و اگر نشد آن موقع است که در خطاهای بزرگ او را تنبیه میکند نه در هر خطایی.
از این رو وقتی مسلمانی گناه و خطا کرد تا هفت ساعت رحمت خدا را در بر میگیرد و از او میخواهد توبه و استغفار کند و پس از آن است که تنبیه میکند و مصیبت را بنا به مصلحت بر او وارد میکند تا برگردد و توبه کند و استغفار کند یعنی حتی تنبیه و مصیبت و تجلی جلال برای هشدار و انذار است و این نیز نوعی رحمت در قالب غضب است.
به هر حال، میان صفات جمالی و جلالی خداوند مسابقه است و همواره رحمت مقدم و پیشتاز است و اجازه نمیدهد تا غضب پیش از اتمام حجت اقدامی کند.